همایش ملی «گیلان در گستره عصر قاجار» با حضور اساتید، پژوهشگران و علاقمهمندان به حوزهی تاریخ گیلان، روز چهارشنبه ۱۷ مهر ۱۳۹۸ به همت پژوهشکدهی گیلان شناسی دانشگاه گیلان و با همکاری انجمن ایرانی تاریخ و بنیاد ایران شناسی شعبهی گیلان و دانشگاه فرهنگیان این استان، در تالار حکمت دانشگاه گیلان برگزار شد.
این همایش ملی که با حضور پژوهشگرانی از دانشگاههای تهران، مشهد، سیستان و بلوچستان، شیراز، ایلام، اصفهان، تبریز، ارومیه، زنجان، قزوین و همچنین دانشگاه ایلیا گرجستان همراه بود، ساعت ۹.۳۰ صبح روز ۱۷ مهرماه با خیرمقدم دکتر سید ضیاالدین میرحسینی، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه گیلان و دکتر سیدهاشم موسوی، رئیس پژوهشکده گیلانشناسی و همچنین ارائهی گزارش توسط دکتر عباس پناهی، دبیر علمی این همایش گشایش و در ادامه در دو پنل صبح و عصر با سخنرانیهای علمی تا ساعت۱۷.۳۰ ادامه یافت.
از سخنرانان این همایش علمی میتوان به دکتر فاروق خارابی، دکتر محمد محمودپور، دکتر نصراله پورمحمدی املشی، دکتر مینو خاکپور، دکتر قربانعلی کناررودی، دکتر مسعود کثیری، روبرت واهانیان، رضا نوزاد، محمد شورمیج و مانند آن و همچنین پژوهشگرانی از دانشگاه گرجستان: نیکولوز ناخوتسریشویلی، جورج سانیکیدز، تامر لکویشویلی اشاره نمود که در حوزههای اوضاع اجتماعی و سیاسی، روابط بینالملل، اقتصاد، معماری، ادبیات، مطبوعات، جنبشها و جریانهای فکری گیلان در عصر قاجار به ارائه مقالات خود پرداختند.
دکتر عباس پناهی دبیرعلمی گیلان در گستره عصر قاجار گفت: با توجه به اهمیت گیلان در عصر قاجار به عنوان دروازهی اروپا که بر تحولات فکری و اقتصادی و اجتماعی ایران تاثیرات بسیار داشت، ضرورت برگزاری این همایش در این حوزه دیده شد. وی در ادامه با اشاره به وقوع سه رخداد مهم در گیلان چون: «نبرد پیلهداربن» «انقلاب مشروطه» و «جنبش جنگل» به رهبری میرزا کوچک خان، که تاریخ عصر مدرن گیلان را تشکیل می دهد، تاکید کرد: این تحولات بر حیات اجتماعی و تحولات فکری جامعه ایران تاثیرات بسیاری گذاشت و این همایش فرصتی برای بررسی و نگاهی دوباره به لایههای پیدا و پنهان این تحولات است.
دبیر علمی این همایش در ادامه افزود: یکصد و ۳۰ چکیده مقاله و ۸۰ مقاله کامل به دبیرخانه همایش گیلان در گستره عصر قاجار ارسال شد که پس از داوری یکصد و ۱۲ چکیده و ۶۳ مقاله برای ارائه در این همایش انتخاب گردید.
دکتر رضا علیزاده، دبیر اجرایی این همایش نیز در اختتامیهی این مراسم ضمن تشکر از همراهی و مشارکت تمامی اساتید، پژوهشگران و گیلانپژوهان که از راههای دور و نزدیک در این همایش شرکت کرده بودند، به لزوم برگزاری این نوع همایشهای علمی،جهت واکاوی و بررسی تحولات گیلان و ایران در دورههای تاریخی اشاره نمود.
در حاشیهی برگزاری این همایش، نمایشگاهی از تمبر، کارت پستال و اسناد تجار گیلان در عصر قاجار نیز، از مجموعهی مجموعهدار گیلانی، مهران اشراقی، به نمایش درآمد که نشان از اهمیت و جایگاه پررنگ تجارت و رونق آن در گیلانِ دوره قاجار داشت.