به گزارش دبیرخانه کرسی های نظریه پردازی دانشگاه گیلان، اولین نشست از سلسله جلسات کرسیهای نظریهپردازی، نقد و مناظرۀ دانشگاه گیلان در سال 1402 با عنوان نقد و بررسی آراء و افکار سیاسی و فرهنگی جرج کرزن در کتاب ایران و قضیه ایران روز سه شنبه ، 30 خردادماه ساعت 11 صبح در اتاق شورای دانشکده ادبیات و علوم انسانی برگزار شد و ابراهیم قاسمی روشن عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی، به عنوان صاحب کرسی به ارایه مطالب خود پرداخت.
قاسمی روشن در ابتدا ضمن توصیف اجمالی کتاب مورد بررسی اشاره داشت که منابع فراوانی توسط نویسندگان غربی در رابطه با توصیف و تحلیل اوضاع اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی و جغرافیای طبیعی گذشته ایران به نگارش درآمده که در برخی از این آثار ، محققین یا اطلاعات لازم از پدیده های مورد توصیف را نداشتند یا جانبدارانه و مغرضانه قلم فرسایی کرده اند از جمله این آثار، کتاب " ایران و قضیه ایران " است که توسط ناتانیل جرج کرزن در دو جلد به نگارش درآمده است.
یافته ها حکایت دارد که نویسنده در توصیف و تحلیل حوادث و پدیده های ایران آن روز نگاه جانبدارانه داشته و تلاش کرده تا هر گونه امر مثبتی را دستاورد غرب دانسته و ضعف ها ، کمبودها و آسیب ها را متوجه اشخاص و امور داخلی کند.
قاسمی روشن اشاره داشت که کرزن از اشخاص غرب زده حمایت کرده و عالمان دین را مانع روابط بین ایران و انگلستان عنوان کرده است . از این رو تلاش کرده تا آنها را مانع پیشرفت و ترقی قلمداد کند تا از این طریق مردم را علیه آنها تحریک کرده و جایگاه آنها را در بین توده مردم و مسئولان تضعیف نماید.
از دیگر نکاتی که صاحب کرسی به آن پرداخت بی اطلاعی نویسنده یا غرض ورزی نویسنده از تعالیم اسلام و روحانیون است که در جاهای مختلف این کناب به تصویر کشیده شده است.همچنین ایشان به برخی از جملات و بیانات امام خمینی (ره) در نقد متون شرق شناسانه و از جمله کتاب کرزن اشاره داشت.
پس از ارایه مطالب صاحب کرسی، دکتر هادی نوری عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی و دکتر عبدالکاظم مجتبی زاده عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه گیلان به عنوان ناقد به ایراد نظرات خود پرداختند. از جمله دکتر نوری به نقش متون شرق شناسانه به عنوان ابزار فرهنگی غرب برای بازسازی شرق اشاره داشت و اینکه متون شرق شناسانه و از جمله کتاب ایران و قضیه ایران ذیل گفتمان و ساخت معرفت شناختی قرار می گیرد که به بازتولید غرب در شرق کمک می کند که برای نقد این متون می توان از درون خود غرب روزنه ای پیدا کرد و با روش شالوده شکنی می توان متن را به حرف درآورد و نقدهای اساسی آن را برملا کرد. دکتر مجتبی زاده نیز به ویژگی های روان شناختی و زمینه های خانوادگی کرزن پرداخته و اشاره داشت که کرزن مذهب را مانع سلطه غرب و انگلیس در ایران دانسته و تلاش کرده تا این بخش از جامعه را تخریب نماید.
در پایان و پس از استماع نظرات صاحب کرسی، مدیرجلسه دکتر علی آزرمی مسئول دبیرخانه کرسی های نظریه پردازی دانشگاه گیلان به ارائه جمع بندی از مباحث ارائه شده نمود و در پایان جلسه با ذکر صلواتی بر محمد و آل محمد(ص) پایان یافت.